iltihap

Iltihap, vücudun zararlı uyarıcılara karşı dokuların biyolojik tepkisidir. En sık nedenler enfeksiyonlar (bakteri ve virüsler), travma veya doku hasarı, kimyasal veya fiziksel irritanlar ile otoimmün veya kronik irritasyonlardır. Amaç, zararlı etkeni bertaraf etmek, hasarlı dokuyu onarmak ve koruyucu çevreyi oluşturmaktır.

İltihap yanıtı, bağışıklık hücrelerinin damarlar çevresinde toplanmasıyla başlar. Akut iltihap genellikle kısa sürer; kızarıklık, ısı artışı ve ödem gibi lokal bulgular ile birlikte ağrı oluşabilir. Bu süreçte çok sayıda mediatör salınır. Kronik iltihap ise haftalar- yıllar sürebilir ve dokuya zarar vererek fibrozis veya granülasyon dokusu oluşturabilir. Ayrıca ateş gibi sistemik belirtiler de ortaya çıkabilir.

Teşhis çoğunlukla klinik değerlendirme ile konulur; CRP ve ESR gibi inflamasyon göstergelerinin kan testleri ile desteklenmesi, nötrofil veya lökosit sayımının incelenmesi faydalı olabilir. Gerekli durumlarda görüntüleme veya patojen saptama testleri istenebilir. Tedavi, altta yatan nedene yönelir. Ağrı ve inflamasyonu azaltmak için NSAID’ler veya durumuna göre kortikosteroidler kullanılabilir; enfeksiyon varsa uygun antibiyotik tedavisi uygulanır; yaralarda uygun yara bakımı ve enfeksiyon kontrolü önemlidir. Kronik iltihaplarda uzun süreli yönetim ve olası nedenlerin kontrolü gerekir.

Prognoz, iltihabın tipi ve nedeni ile ilişkilidir. Akut iltihap çoğu durumda iyileşir ve normal doku onarılır. Kronik iltihap ise tekrarlayıcı hasar, fibrozis ve bazı durumlarda organ işlevlerinde kalıcı değişikliklere yol açabilir. Önleme için hijyen, uygun yara bakımı, enfeksiyonlardan kaçınma ve kronik irritanlara maruziyetin sınırlandırılması önemlidir.