hávaða

Hávaði er óæskilegur eða truflandi hljóðmengun sem getur truflað hvíld, nám eða vinnu og haft neikvæð áhrif á lífsgæði. Í íslensku notkun er hugtakið oft notað um hljóð sem fólk skynjar sem pirrandi eða óþægilegt, sérstaklega þegar það stendur yfir eða er hátt og langvarandi. Hávæða mengun er oft metin með mælingum sem taka tillit til heyrnunar, meðal annars með desíbeldum (dB) og A-þynningar (dBA).

Hávaði er mældur í dB og almennt notuð A-þynning (dBA) til að beina mælingum að því hvernig fólk heyrir. Mörk fyrir hávaða eru oft sett eftir dags- og næturtíma til að vernda svefn og daglegt líf. Eftir því sem hávaðinn er meiri, lengri og víðtækari í tíðni, þeim mun meiri eru líkur á vanlíðan og heilsufarslegum áhrifum.

Helstu uppsprettur hávaða eru umferð (bílar, járnbraut, flug), iðnaður og byggingarframkvæmdir, tónlistar- og tómstundaiðkun, heimilistæki og annar daglegur tækjabúnaður. Langvarandi eða áberandi hávaði getur valdið svefntruflunum, streitu, auknum blóðþrýstingi, trufluðum einbeitingu og minnkuðu starfsárangri, auk mögulegrar skaðsemi á heyrn.

Til að draga úr hávaða eru notuð fjölbreytt úrræði: skipulag og byggingarverkefni sem draga úr hljóðmengun, hávaðamörk í lögum, hljóðeinangrun í byggingum, breytt aksturs- eða verkfræðileg aðferðir, sem og áætlanir sem stuðla að friðlåtu svæðum. Aftur að lokum geta einstaklingar verslóti hljóðtækjum og notað eyrnatappa til sparnaðar gegn hávaða í stuttum tíma.