helikopterët

Helikopterët janë mjete ajrore që ngrihen dhe ulen vertikalisht dhe mund të mbajnë një qëndrim të qëndrueshëm në ajër duke përdorur një ose më shumë rotorë. Rotor kryesor krijon ngjitje dhe mbështetje, ndërsa një rotor dytësor (ose një sistem anti-torque) kontrollon drejtimin dhe stabilizimin e trupit. Aftësia për të manovruar në kushte të ndryshme dhe pa pistë i bën helikopterët të vlefshëm për operacione të shpejta, shpëtimi dhe transport në zona të vështira.

Dizajni tipik përfshin një fuselazh të ngushtë, një motor ose seri motorësh të lidhur me një transmision që ushqen rotorët, dhe një kontroll të fluturimit që lejon ngritje, ulje, drejtim dhe qëndrim. Helikopterët mund të kenë konfigura të ndryshme rotorësh, duke përfshirë një rotor kryesor me një rotor dytësor (anti-torque), rotorë tandem ose sisteme koaksialë.

Historia e helikopterëve përfshin provat e para dhe zhvillimin në vitet e para të shekullit të XX-të; një nga arritjet kyçe ishte zhvillimi i VS-300 nga Igor Sikorsky në 1939, i cili shtyu zhvillimin drejt përdorimit civil dhe ushtarak. Pasqyra e zhvillimit vazhdoi me modele të fuqishme dhe të besueshme që janë integruar gjerësisht në transport, shërbime emergjente, zjarrfikje dhe operacione ushtarake.

Përdorimet e helikopterëve janë të ndryshme: transporti i ngarkesave dhe pasagjerëve, emergjenca mjekësore (EMS), kërkim-shpëtim, zjarrfikje, mbikëqyrje dhe dhe shërbime të tjera publike dhe ushtarake. Sfidat kryesore mbeten siguria, kostot dhe mirëmbajtja, ndërsa zhvillimet e reja, përfshirë helikopterët elektrikë dhe platforma eVTOL, synojnë të forcojnë mobilitetin ajror në ndërtesa urbane dhe ambiente të ndryshme.