heildarverðbólgu

Heildarverðbólga, í íslenskri hagfræði, er verðbólga sem mælir með breytingu á almennri verðlagi heimilismuna. Hún fæst með vísitölu neysluverðs (CPI) og lýsir breytingu á verðlagi vörukörfu og þjónustu sem heimilismenn kaupa, og þar með inniheldur hún einnig þau gildi sem hafa tilhneigingu til að sveiflast á stuttum tíma. Heildarverðbólga gefur því heildarsýn á verðbólguþróun, ólíkt milliatriðum sem geta einangrað ákveðna hluta.

Mæling og notkun: Í Íslandi er CPI gefinn út af Hagstofu Íslands (Statistics Iceland) mánaðarlega, og árshækkun vísitölunnar er oft notuð sem heildarverðbólga. Vísitala inniheldur mörg útgjöld á borð við húsnæði, mat, samgöngur, föt og þjónustu, og endurspeglar samsetningu neyslu. Brúttóviðmið til að bera saman tímabil eru oft árs- eða mælstundarbreytingar.

Samhengi við kjarnaverðbólgu: Kjarna verðbólga, eða core inflation, tekur almennt eitthvert við með því að hafna gildi sem eru mjög sveiflukennd (t.d. matur og orka) til að sýna lengri tíma verðlagsþróun. Heildarverðbólga og kjarnaverðbólga geta skipt um virkni eftir skyndishagboðum eða heimsmarkaði.

Notkun og takmörk: Seðlabankar og peningastefna byggja á heildarverðbólgu sem viðmiði fyrir verðbólguþróun og ákvarðanir um vexti. Hún getur þó verið viðkvæm fyrir skammverkandi kostnaðar- og gæðabreytingum, vöruframboði og breytingum á vægi í vörukörfu.

See also: kjarnaverðbólga, Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.