heildarstjórnun

Heildarstjórnun er stjórnunar- og stefnuaðferð sem leitast við að skilja og stjórna kerfi sem heild, frekar en að einblína á einstakar deildir eða einingar. Hún byggir á kerfisvísindalegri hugsun, sem leggur áherslu á tengsl, endurgjöf og samverkandi áhrif ákvarðana. Markmiðið er að bæta samhæfingu, svörun við breytingum og langvarandi árangur með hliðsjón af fjárhagslegum, rekstrarlegum og umhverfislegum víddum.

Helstu meginreglur felast í kerfisvísindalegri hugsun, samhæfingu allra þátta innan stofnunar, virðingu fyrir hagsmunaaðilum og þátttöku, langtímasjónarmiði og aukinni aðlögun að breytingum. Mælingar miða oft að breiðum árangri sem nær yfir fjármál, þjónustu, öryggi og umhverfisáhrif.

Til framkvæmdar eru algengar aðferðir: stefnumörkun byggð á heildarsýn, þverfaglegt samstarf, ferlagreining og gagnaöflun sem styður ákvarðanir, auk endurgjafar og lærdóms til endurbóta.

Notkun heildarstjórnunar nær yfir fyrirtæki, opinbera aðila og aðrar stofnanir sem vinna með auðlindir og umhverfi, sem og stefnumótun, rekstur, þróun vöru og þjónustu, til að skapa félagslegt og efnahagslegt gildi með sjálfbærni.

Kostir eru meiri samhæfing, betri sveigjanleiki og aukin geta til að takast á við óvissu. Gagnrýni felst í að kerfið geti verið flókið og dýrt í uppbyggingu, krefst menningarbreytingar og langtíma fjárfestinga í gagnasöfnum og námsefni sem nauðsynlegt er til að meta árangur.