glacisów

Glacis to zewnętrzna, pochyła część fortyfikacji, która otacza wały i fosy. Jego zadaniem jest utrudnienie atakującym zbliżania się do murów, wywołanie ich na określoną drogę ruchu oraz zapewnienie obrońcom dogodnego pola ostrzału i obserwacji. Zwykle glacis leży na zewnątrz fosy, oddzielając teren zewnętrzny od właściwego obwarowania. Może mieć różny szerokość i nachylenie, dostosowane do warunków terenowych i doktryny obronnej.

Historia glacisów wiąże się z nowożytnymi fortyfikacjami, rozwijanymi od XVI–XVII wieku. W systemach Vaubana i linii włoskiej (trace italienne) glacis odgrywał kluczową rolę w kształtowaniu strefy obronnej, łącząc fosę, wał i inne elementy obronne w jednorodny kontinuum. W praktyce glacis tworzył gładką, rozległą płaszczyznę, która wpływała na przebieg walki i utrudniała kopanie pod wałem.

Konstrukcja glacisu polega na łagodnym, szerokim stoku ziemnym, czasem wzmocnionym obiciem kamiennym lub ceglastym. Odległość od wału, kąt nachylenia i zastosowanie materiałów zależały od lokalnych warunków terenowych i planów obronnych. Główne funkcje glacisu to: ograniczenie bezpośredniego kontaktu z wałem, kierowanie naporu w przewidywane miejsca, zapewnienie obserwacji oraz ograniczenie skutków artyleryjskich i kopania w pobliżu wału.

Współcześnie klasyczne glacisy tracą na znaczeniu w nowoczesnych systemach obronnych, lecz wiele zabytkowych fortyfikacji zachowało te elementy jako część dziedzictwa architektoniczno-obronnego. Glacis stanowi istotny świadek strategii militarnej epok nowożytnych.