góry

Góry to duże, charakterystycznie wzniesione formy terenu, zwykle z wyraźnymi szczytami i grzbietami. Powstają przede wszystkim w wyniku ruchów tektonicznych skorupy ziemskiej, fałdowań i subdukcji, a także działalności wulkanicznej oraz erozji. W wyniku kolizji i ruchów płyt powstają góry fałdowe, natomiast przemieszczanie się skał w strefach uskoku prowadzi do form wysokich grani i klifów. Procesy lodowcowe kształtują doliny U, kotły polodowcowe i inne relikty morfologiczne.

Góry różnią się budową, wiekiem i klimatem. Góry młode mają stromą, ostro zakończoną rzeźbę, natomiast starsze są bardziej erodowane i obniżone. Do głównych typów reliefu należą góry fałdowe, uskowe i wulkaniczne. Klimat górski staje się coraz surowszy wraz z wysokością, co wpływa na ekosystemy: od lasów liściastych i iglastych na niższych wysokościach po łąki alpejskie i torfowiska wyżej. Góry są także ważnym źródłem wód powierzchniowych i gruntowych oraz schronieniem dla licznych gatunków roślin i zwierząt.

Dla ludzi góry mają znaczenie gospodarcze, kulturowe i rekreacyjne. Stanowią atrakcję turystyczną, miejsce uprawiania trekkingu, wspinaczki i sportów zimowych oraz obszary ochrony przyrody. W Polsce wyróżniają się Tatry i Sudety, a na świecie – Alpy, Himalaje i Andy. Ochrona górskich ekosystemów realizowana jest poprzez parki narodowe, rezerwaty i inne formy ochrony krajobrazu.