foszforeszcencia

Fosforescencja to rodzaj luminescencji fotonowej, w której materiał pochłania światło i po zakończeniu naświetlania ponownie emituje światło przez pewien czas. W przeciwieństwie do fluorescencji emisja w fosforescencji występuje z opóźnieniem i może trwać od milisekund do wielu godzin po wyłączeniu źródła światła.

Mechanizm opiera się na przejściach elektronów do stanów metastabilnych, zwykle poprzez procesy między stanami o różnych spinach (intersystem crossing) i obecność pułapek energetycznych w sieci krystalicznej. Dzięki temu elektrony są „uwalniane” stopniowo po wyłączeniu napromieniowania, co prowadzi do przedłużonej emisji fotonów.

Najczęściej wyróżnia się fosforescencję nieorganiczną w materiałach z dopantami, na przykład tlenkami strontu i aluminate dopantowanymi Eu2+ i Dy3+ (np. SrAl2O4:Eu2+,Dy3+). Istnieje także fosforescencja organiczna oraz zjawisko zwane persistent luminescence, czyli długotrwałą emisję po zakończeniu źródła światła.

Zastosowania obejmują materiały świecące w ciemności (znaki ewakuacyjne, opaski i zabawki), oświetlenie awaryjne oraz różne zastosowania badawcze, w tym dosymetrię i obrazowanie biologiczne, gdzie długotrwała emisja umożliwia monitorowanie zjawisk bez stałego naświetlania. Fosforescencja występuje także naturalnie w niektórych minerałach.