dümanlardan

Dümanlardan, Türkçe’de düman kökünden türeyen ve -lar (çoğul) ile -dan/-dən (ablatif) eklerinin birleşmesiyle oluşan bir biçimdir. “Düman” tekil olarak “ekipman, gereç, alet” anlamına gelir; bunun çoğulu “dümanlar”dır. Ablativ ekinin uygulanmasıyla “dümanlardan” elde edilir ve “araçlardan, gereçlerden” veya “ekipmanlardan” anlamını taşır. Bu form, birden çok alet veya gerecin bulunduğu yerden ya da o nesnelerin kaynağından söz edilirken kullanılır.

Kullanım ve bağlam açısından dümanlardan daha çok arşiv metinlerinde, tarihsel kaynaklarda ve bazı bölgelerdeki eski veya edebi söyleyişlerde karşılaşılır. Modern Türkçe’de günlük dilde dümanlar veya aletler, ekipmanlar gibi daha yaygın terimler tercih edilir. Etymolojik olarak düman kelimesinin Türkçeye özgü bir kök olduğu düşünülür; bazı kaynaklar eski/kültürel metinlerde de karşılaşılan bir terim olarak belirtir.

Bir örnek cümleyle açıklamak gerekirse: “Köyde dümanlardan kalan tarım aletleri depo odasında saklanıyordu.” Burada dümanlardan, birden çok gerecin bulunduğu ya da çıkarıldığı yerleri ifade eder. Günümüzde bu form çoğunlukla akademik metinlerde, dilbilgisel incelemelerde veya tarihi betimlemelerde görülebilir; günlük konuşmada daha sade ifadeler tercih edilir.

See also: düman, araç gereç, Türkçede ek-sistemleri.