bioremediacja

Bioremediacja to proces wykorzystania organizmów, przede wszystkim mikroorganizmów, a także roślin, do usuwania, rozkładu lub neutralizacji skażeń środowiskowych. Celem jest przywrócenie jakości gleby, wód gruntowych i osadów poprzez przemiany biochemiczne prowadzące do mineralizacji lub transformacji zanieczyszczeń.

W praktyce stosuje się metody in situ (na miejscu skażenia) oraz ex situ (poza miejscem zanieczyszczenia). W in situ najważniejsze techniki to biostymulacja, czyli dostarczanie składników odżywczych i tlenu, oraz bioaugmentacja, polegająca na dodaniu wyselekcjonowanych mikroorganizmów. Ex situ obejmuje procesy prowadzone w kontrolowanych warunkach, takie jak biofiltracja, bioreaktory, kompostowanie, rekultywacja gleby w specjalnych komorahach lub terenach rekultywowanych poza faktycznym miejscem skażenia.

Działające mechanizmy obejmują mineralizację (rozkład zanieczyszczeń do dwutlenku węgla i wody), transformację chemiczną do mniej toksycznych pochodnych, oraz sorpcję i detoksykację. Bioremediacja obejmuje szeroki zakres zanieczyszczeń, w tym związki organiczne (węglowodory aromatyczne, chlorowane węglowodory, pestycydy) oraz, w pewnym stopniu, metale ciężkie, które często poddaje się stabilizacji lub usuwaniu metodami fitoremediacji.

Zalety obejmują niższe koszty, niską ingerencję w środowisko i możliwość naprawy dużych obszarów. Ograniczenia to zależność od warunków środowiskowych, długi czas rehabilitacji oraz ryzyko powstania metabolitów. Monitorowanie stężeń i ocena ryzyka są kluczowe dla oceny skuteczności.