bezpiecznika

Bezpiecznik (fuse) to ochronne urządzenie elektryczne, którego zadaniem jest odcięcie obwodu w przypadku przeciążenia lub zwarcia. Działa na zasadzie topnienia elementu topiącego się pod wpływem nadmiernego prądu, co powoduje przerwanie obwodu i zapobiega dalszemu nagrzewaniu się przewodów oraz urządzeń.

Budowa i zasada działania. Typowy bezpiecznik składa się z przewodnika lub elementu topiącego o określonej rezystancji, umieszczonego w niepalnym obudowie z końcówkami do podłączenia. Gdy prąd przekroczy dopuszczalną wartość, element topiący się topi się lub zniszczy, co przerywa obwód. Parametry bezpiecznika obejmują prąd znamiony, napięcie pracy i zdolność wyłączalną (przerwanie prądu w razie awarii). Wyróżnia się różne charakterystyki czasowe, takie jak szybkie (fast-acting) i opóźnione czasowo (time-delay), a także fusy o wysokiej zdolności przerwania.

Rodzaje. Istnieją bezpieczniki o różnorodnych formach, m.in. bezpieczniki kapsułkowe (cartridge), w szkło lub ceramikę, bezpieczniki wtyczkowe, a także topikowe (blade) stosowane w motoryzacji i elektronice użytkowej. W praktyce funkcjonują także bezpieczniki resetowalne (PTC, polymer positive temperature coefficient), które po zadziałaniu powracają do stanu przewodzenia po ostygnięciu. Istnieją także bezpieczniki termiczne, które odcinają obwód przy określonej temperaturze.

Zastosowanie. Bezpieczniki są powszechnie stosowane w rozdzielnicach elektrycznych, urządzeniach domowych, motoryzacji i przemyśle. Chronią przed skutkami przepięć, zwarć i przeciążeń, zapewniając bezpieczeństwo instalacji i użytkowników.

Uwagi eksploatacyjne. Po zadziałaniu bezpiecznik wymaga wymiany na o tym samym lub odpowiednio dopasowanym zakresie prądu i napięcia. Nie należy obchodzyć ani podłączać bezpiecznika w sposób zastępczy. Odpowiednie gospodarowanie odpadami zabezpiecza środowisko.