Bezpiecznik

Bezpiecznik to element ochronny stosowany w instalacjach elektrycznych, którego zadaniem jest przerwanie przepływu prądu w przypadku przeciążenia lub zwarcia. Dzięki temu chroni przewody i urządzenia przed uszkodzeniami oraz ogranicza ryzyko pożaru. W typowych układach bezpiecznik działa jako element o ograniczonej wytrzymałości termicznej: gdy prąd przekroczy wartość znamionową, element przewodzący topi się lub rozłącza obwód.

Budowa i zasada działania: najczęściej składa się z przewodnika topikowego umieszczonego w obudowie izolacyjnej. W zależności od konstrukcji spotyka się bezpieczniki szklane lub ceramiczne oraz kapsułkowe, a także bezpieczniki wtykowe. Prąd znamionowy In i charakterystyka czasowa określają, jak szybko bezpiecznik zadziała — występują typy szybkie (fast-acting) i opóźnione (slow-blow). Po zadziałaniu bezpiecznik musi być wymieniony na nowy.

Rodzaje i zastosowania: w instalacjach domowych najczęściej stosuje się bezpieczniki kapsułkowe lub wtykowe o różnych wartościach In; w motoryzacji używane są bezpieczniki ATC/ATO; w przemyśle spotyka się wyższe prądy znamionowe i specjalne kapsułki. Istnieją także bezpieczniki resetowalne (PTC), które po ustaniu przeciążenia powracają do stanu przewodnictwa.

Dobór i standardy: prawidłowy dobór obejmuje prąd znamionowy, napięcie, charakterystykę czasową oraz zdolność przerwania. Standardy obejmują IEC 60269 oraz odpowiadające im polskie normy (PN-EN). Bezpieczniki stanowią kluczowy element ochrony przeciwpożarowej i elektrycznej i wymagają właściwej wymiany po zadziałaniu.