aktivatör

Aktivatör, Türkçede genellikle bir süreci, reaksiyonu veya sistemin etkinliğini artıran kişi, madde ya da aygıtı tanımlamak için kullanılan çok anlamlı bir terimdir. Kelime kökenini Latince act- kökünden alan aktiv- ve Türkçedeki "-tör" yapım ekinin birleşiminden alır ve İngilizce "activator" ya da Almanca "Aktivator" karşılıklarına yakın bir anlam taşır.

Bilimde ve endüstride aktivatörler farklı alanlarda yer alır. Biyokimyada aktivatörler, bir enzimin katalitik aktivitesini yükselten küçük moleküller veya proteindir; bağlanma yoluyla enzimin konformasyonunu değiştirerek substrat dönüşümünü kolaylaştırırlar. Kimyada aktivatörler, bir reaksiyonun hızını artıran veya reaksiyon yolunu değiştirerek daha verimli hale getiren katkı maddeleri olarak kullanılır. Polimer kimyasında ve yapıştırıcılarda aktivatörler kürleşmeyi başlatan veya hızlandıran bileşenlerdir.

Teknolojide ve üretimde "aktivatör" terimi, bir sistemin çalışmasını tetikleyen kontrol elemanları veya devre bileşenleri için de kullanılır. Ayrıca madencilik, metalurji ve tarım gibi uygulamalarda reaksiyon verimliliğini artırmak veya yüzey hazırlığı sağlamak için özel aktivatör formülasyonları mevcuttur. Terim, bağlama göre spesifik mekanizma ve işlev değişiklikleri gösterir; bu nedenle kullanım alanına özgü tanımlama genellikle açıklayıcıdır.