Yönetmeni

Yönetmeni, Türkçe’de yönetmen kelimesinin belirli akkusatif tekil hâli olan yönetmeni formu ile de kullanılan, film, tiyatro veya televizyon yapımlarını yöneten kişiyi ifade eder. Kökeni yönetmek fiilinden türeyen ve "-men" yapım ekinin bağlanmasıyla oluşan yönetmen sözlüğündeki temel terimdir; yönetmeni ise cümlede yöneten kişiyi belirli edinme amacıyla kullanılan belirli akkusatif formdur.

Kullanım alanları ve görevler. Yönetmenler, yaratıcı vizyonu planlar ve uygular; senaryonun sahneye dönüştürülmesiyle ilgili kararlar alır, oyuncu performanslarını yönlendirir, çekim kompozisyonunu, kamera hareketlerini ve sahne ritmini belirler. Yapım ekibiyle sıkı iş birliği içinde çalışır; görüntü yönetmeni, sanat yönetmeni, kurgucu ve ses tasarımcısı gibi kilit kişilerle koordineli olarak çalışır. Ön yapım sürecinde sahne planı ve çekim programını oluşturur, yapım sürecinin ilerleyişini takip eder; post-prodüksiyon aşamasında ise düzenlemeler ve nihai kurguyu üzerinde söz sahibidir. Türkiye’de ve dünyada yönetmen, çoğu zaman yapımın yaratıcı merkezini oluşturur ve “aulteur” olarak kabul edilebilen bir imza taşıyabilir; bazı projelerde yönetmenin rolü, dizi veya tiyatro gibi farklı medya yapılarında değişkenlik gösterebilir.

İlişkili kavramlar. Türk medyasında yapımcı (producer) genellikle finansal ve proje yönetimiyle ilgilenirken, yönetmen yaratıcı vizyonu üstlenir. Ayrıca bazı bağlamlarda “görüntü yönetmeni” (cinematographer) gibi unvanlar, yönetmenin çalıştığı ekip içindeki farklı uzmanlık alanlarını belirtir. Yönetmenlik, ülkeden projeye değişen uygulama ve geleneklerle zenginleşen bir meslektir.