Weganizm

Weganizm to styl życia oraz ruch społeczny oparty na wykluczaniu produktów pochodzenia zwierzęcego z diety i często z innych aspektów codziennej konsumpcji. Główne założenia obejmują poszanowanie zwierząt, ograniczenie cierpienia oraz ochronę środowiska.

Dieta wegańska opiera się na produktach roślinnych: warzywach, owocach, zbożach, roślinach strączkowych, orzechach i nasionach. Wymaga planowania, aby zapewnić odpowiednią podaż energii i składników. Często zalecana jest suplementacja witaminy B12; monitoruje się także poziomy żelaza, jodu, wapnia i kwasów omega-3.

Historia: pojęcie veganizmu powstało w połowie XX wieku; w 1944 roku The Vegan Society sformalizowało ruch, a termin vegan pochodzi od „vegetarian” i oznacza rezygnację ze wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym mleka i jaj.

Wpływ na środowisko: diety wegańskie zazwyczaj wiążą się z niższymi emisjami gazów cieplarnianych, mniejszym zużyciem wody i ziemi. Skuteczność zależy od wyborów żywieniowych, lokalnych uwarunkowań i łańcuchów dostaw.

Krytyka i wyzwania: ryzyko niedoborów jest realne przy źle zbilansowanej diecie, zwłaszcza B12, żelaza, jodu, wapnia i kwasów omega-3. Ważne jest edukacja, planowanie diety oraz dostęp do różnorodnych produktów.