Viðkvæmni

Viðkvæmni er nafnorð sem vísa til ástands eða eiginleika þar sem einstaklingur sýnir aukna næmni eða slitni gagnvart áhrifum frá umhverfinu, t.d. tilfinningalegri, líkamlegri eða félagslegri. Orðað sem aðgreining af lýsingarorðinu viðkvæmur og mynda nafnorð með sufxínni -ni.

Tilfinningaleg viðkvæmni felur í sér sterkar tilfinningar og geðshræring sem geta átt sér stað við litla örvun. Líkamsleg viðkvæmni getur vísað til aukinnar skynjunar og sársaukaviðbragða, sem beinist að taugakerfi, húð eða öðrum líffærakerfum. Félagsleg viðkvæmni getur falið í sér næmi gagnvart félagslegum aðstæðum, viðbrögðum annarra eða mikilli samábyrgð.

Orsök viðkvæmni eru fjölbreyttar og geta átt rætur í erfðum, þjálfun, sálfræðilegum þáttum og umhverfisáhrifum. Viðkvæmni getur tekið ýmis form og þróast yfir tíma, með eða án stigs eða aðlögunar. Hún er ekki endilega viljandi eða óhjákvæmilega röng, heldur breytileg samsetning sem getur haft bæði kosti og áskoranir.

Í samfélaginu er mikilvægt að virða viðkvæmni, veita stuðning og aðlaga umhverfi til að draga úr stigmagerð. Skólar, vinnustaðir og samfélagsstofnanir geta stuðlað að aðgengi, sálfræði- og félagslegri aðstoð og rýmkuðu umhverfi sem hvetur til vellíðunar og framfara. Viðkvæmni er fjölbreytt og getur skilað innsæi og samkennd þegar hún mætir viðeigandi stuðningi.