Substancët

Substancët janë entitete kimike me përbërje dhe veti të përcaktuara. Ato mund të jenë substanca të pastërta ose përzierje të substancave të ndryshme. Substancët e pastërta kanë një formulë të caktuar dhe një përbërje të njëjtë në të gjitha mostrave; ato mund të jenë elemente (për shembull oksigjeni O2) ose substanca të përbëra (për shembull uji H2O). Përzierjet janë kombinime të dy ose më shumë substancave dhe mund të kenë përqendrim të ndryshëm nga një mostrë tek tjetra.

Substancët e pastërta mund të klasifikohen sipas natyrës së tyre në elemente ose në kimike të përbëra. Elementet janë substanca që përbëhen nga një lloj atomi, ndërsa kimikatet janë përzierje të atomeve të ndryshme që formojnë një formulë të qëndrueshme (për shembull NaCl). Substancat e përzier janë kombinime të dy ose më shumë substancave dhe mund të jenë homogjene ose heterogjene.

Vetitë e substancave ndahen në fizike dhe kimike. Vetitë fizike përfshijnë masën, ngjyrën, tretshmërinë, gjendjen në një temperaturë të caktuar dhe mënyrën si gjenden në tretës; këto veti maten pa ndryshuar identitetin. Vetitë kimike tregojnë mënyrën sesi substanca reagon me të tjerët dhe shfaqen vetëm kur krijohet një substancë e re (për shembull oksidimi). Ndryshimet fizike, si shkrirja ose avullimi, ndryshojnë gjendjen pa ndryshuar identitetin.

Substancët janë themelore në shkencë, industri dhe mjekësi. Për trajtimin e tyre, përdoren standarde sigurie dhe dokumentacion si fletët e të dhënave të sigurisë; ruajtja, transporti dhe përdorimi i tyre ndjekin rregulla që mbrojnë njerëzit dhe mjedisin.