Proliferasyonu

Proliferasyonu, bir şeyin sayısının veya miktarının hızla artması sürecidir. Bu kavram biyoloji ve tıp başta olmak üzere çeşitli alanlarda kullanılır; ayrıca savunma ve uluslararası güvenlik bağlamlarında da silahlanma ve teknolojik yayılım anlamına gelebilir.

Biyoloji bağlamında proliferasyon, hücrelerin bölünerek çoğalmasıdır. Hücre döngüsü G1, S, G2 ve M evrelerinde kontrol edilir; büyüme faktörleri, p53, siklinler ve CDK’lar gibi moleküler mekanizmalar bu süreci yönlendirir. Gelişim, doku onarımı ve kök hücre işlevleri için temel bir süreçtir. İmmün yanıt sırasında lökositlerin proliferasyonu da bağışıklık yanıtının etkinliği için kritiktir.

Patolojik olarak proliferasyon, kontrollü olmadığı durumlarda kanser ve hiperplazi gibi hastalıklara yol açabilir. Proliferasyon hızını ölçmek için Ki-67 gibi biyobelirteçler kullanılır ve tedavi kararlarında rol oynayabilir.

Proliferasyonu ayrıca savunma alanında da kullanılır; bu durumda silahlanma bağlamında, nükleer, biyolojik veya kimyasal silahlara ilişkin bilginin, teknolojinin ve kapasitenin çoğalması kastedilir. Uluslararası güvenlik politikalarında bu tür yayılımı engellemeye yönelik çabalar, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) ve benzeri mekanizmalarla sürdürülür.