Nükleer

Nükleer, atom çekirdeğiyle ilgili veya çekirdekle ilgili olayları temel alan kavramları ifade eden bir terimdir. Nükleer bilimler çekirdek yapısını, etkileşimlerini ve bozunma süreçlerini inceler; uygulamaları arasında nükleer enerji, nükleer tıp, nükleer mühendislik ve nükleer silahlar bulunur.

Nükleer fiziğin temel kavramları çekirdek bileşenleri olan proton ve nötron (nükleonlar), çekirdek kuvvetleri, radyoaktivite ve bozunma süreçleridir. Radyoaktif atomlar, yarı ömür kavramı ile tanımlanan bozunmalara tabi olur; alfa, beta ve gamma bozunmaları ile enerji ve parçacıklar açığa çıkar.

Nükleer enerji, çekirdek fisyonu veya füzyonu yoluyla yüksek enerji üretir. Günümüzde çoğu santral fisyonla çalışır; füzyon ise deneysel olarak araştırılmaktadır. Fisyon, ağır çekirdeklerin daha hafif çekirdekler halinde bölünmesiyle enerji açığa çıkar; füzyon, hafif çekirdeklerin birleşmesiyle enerji üretir. Temel avantajları düşük karbon emisyonlarıdır; riskler arasında radyasyon güvenliği, atık yönetimi ve kazalar sayılır.

Nükleer silahlar, büyük enerji salınımına yol açan teknolojilerdir ve uluslararası güvenlik politikalarının odak noktasıdır. Yayılımı önlemek için NPT (Nükleer Silahların Yayılımını Önleme Anlaşması), Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ve CTBT (Kapsamlı Ceza-Test Yasağı Anlaşması) gibi çerçeveler geliştirilmiştir. Etkilerinin caydırıcı olarak kullanılması veya istenmeyen kullanımı, küresel güvenlik açısından tartışmalıdır.

Nükleer tıp, radyonüklidler kullanılarak görüntüleme (PET, SPECT) ve tedaviler sağlar. Kanser ve diğer hastalıkların tanı ve tedavisinde önemli rol oynar. Ayrıca endüstri ve enerji üretiminde güvenlik, atık depolama ve çevresel etkiler konularında düzenlemeler bulunur.