Predykaty

Predykaty to termin z gramatyki opisujący część zdania, która wyraża to, co dotyczy podmiotu, czyli to, co podmiot robi lub w jakim jest stanie. W polszczyźnie predykat najczęściej wyrażany jest czasownikiem, ale bywa także łączony z innymi częściami mowy w celu opisania stanu lub cechy podmiotu. W praktyce predykat stanowi core zdania wraz z podmiotem i określeniami.

Predykat czasownikowy to predykat, w którym podstawowy element stanowi czasownik. Może występować samodzielnie (Krzysztof czyta) lub w konstrukcjach z innymi formami (Krzysztof czyta książkę). Czasownik w predykacie może wyrażać czynność, czas, aspekt i stronę aktywną zdania.

Predykat imienny to predykat, w którym funkcję predykatu pełni imienna część zdania, najczęściej po kopule łączeniowej by, być. Przykłady: „Krzysztof jest nauczycielem”, „Ona jest zmęczona”. Tutaj predykatem jest wyrażenie nominalne lub przymiotnikowe połączone z podmiotem za pomocą być.

Predykat złożony (peryfrastyczny) to predykat, w którym występuje konstrukcja z czasownikiem posiłkowym, na przykład „będzie studiować” lub „został odwołany”. Taka forma wskazuje na czas, aspekt lub zmianę stanu i często wprowadza dodatkowe znaczenia semantyczne.

Zasady gramatyczne dotyczące predykatów obejmują zgodność podmiotu z formą czasownika w osobie i liczbie oraz odpowiednie dopasowanie predykatu do kontekstu semantycznego zdania. Predykat jest kluczowym elementem, który odpowiada na pytanie „co robi podmiot” lub „w jakim jest stanie”.