Oksitleyici

Oksitleyici (oxidizer) terimi, redoks tepkimelerinde diğer maddelerin oksidasyonunu kolaylaştıran veya oksijen temin eden kimyasal bir maddeyi ifade eder. Oksitleyiciler, elektron kabul eden maddeler olarak tepkimelerde oksitleyici rolü üstlenirler ve çoğu durumda kendi kendileri yakıt değildirler. Bir reaksiyonda oksijenin transferini ya da oksitleyici ajan olarak işlev görmeyi sağlayarak yanma tepkimelerinin gerçekleşmesini desteklerler. Oksitleyiciler hem endüstriyel süreçlerde hem de laboratuvar çalışmalarında yaygın olarak kullanılır.

Oksitleyici maddeler genelde inorganik oksitleyiciler, organik peroksitler ile oksijen veya serbest oksijen kaynağı olarak sınıflandırılır. Yaygın örnekler arasında hidrojen peroksit (H2O2), potasyum permanganat (KMnO4), potasyum nitrat (KNO3) ve nitrik asit (HNO3) gibi inorganik oksitleyiciler bulunur. Ayrıca oksijen gazı (O2), süperoksit tuzları (ör. KO2) ve klorat/perklorat türevleri de kullanılır. Oksitleyicilerin gücü, sınıfına ve konsantrasyonuna bağlı olarak değişir.

Uygulama alanları geniştir. Kimyasal sentezlerde oksitleyici ajanlar olarak kullanılırlar; su arıtma ve biyolojik sistemlerde kirleticilerin oksidasyonu için rol oynarlar; peroksitler polimerleşme ve başlatıcı olarak işlev görebilir. Ayrıca roket ve uzay teknolojilerinde sıvı oksijen veya diğer oksitleyici ajanlar, yakıtla reaksiyona girerek itici güç sağlar. Ev ürünü olarak ağartıcı ve dezenfektanlarda da oksitleyici etkilerden yararlanılır.

Güvenlik ve mevzuat açısından oksitleyiciler güçlü oksidantlar olabilir ve yanıcı maddelerle birleştiğinde tehlike oluşturabilirler. Uygun depolama, istifleme ve etiketleme kuralları uygulanmalı; yanmazlık sınıfına ve taşıma yönetmeliklerine uygun olarak saklanmalıdır. Kişisel koruyucu ekipman kullanımı ve acil durum planları, sızıntı veya reaksiyon risklerini azaltmaya yöneliktir. Oksitleyiciler konusunda ulusal ve uluslararası standartlar gerekebilir.