oksijenin

Oksijen, kimyasal simge O ve atom numarası 8 olan bir elementtir. Doğada en çok bulunan elementlerden biridir ve yaşamın sürdürülmesi için anahtar rol oynar. Atmosferde O2 olarak bulunan bu element, renksiz, kokusuz ve tatsız bir gazdır. Oksijen, oksidasyon sürecini kolaylaştırır ve yanıcı maddelerin yanmasını destekler; kendi başına yanmaz.

Oksijenin dünyadaki başlıca formları O2 (iki atomlu molekül) ve ozon O3'tür. O2, canlıların solunumunda ve enerji üretiminde temel bileşen olarak görev görür. Ozon ise stratosferde bulunur ve zararlı ışınları emerek yaşamı koruyan ozon tabakasını oluşturur. Oksijen, dünyada yaklaşık olarak yüzde 21 hacimsel olarak atmosfere karışır; su ve kayaçlarda da bol miktarda bulunur. Oksijenin en yaygın izotopları 16O, 17O ve 18O’dur.

Tarihsel olarak oksijen, 1770’lerde Carl Wilhelm Scheele ve Joseph Priestley tarafından bağımsız olarak izole edildi ve 1777’de Antoine-Laurent Lavoisier bu elementi “oksijen” adıyla adlandırdı. Oksijen, hem biyolojik hem de endüstriyel sistemlerde merkezi bir rol oynar. Canlılarda mitokondriyal solunum yoluyla enerji üretimi için gerekli olan oksijen, elektron taşıma zincirinde son alıcı olarak görev yapar. Endüstride ise demir-çelik üretimi, kimyasal sentezler, tıpta tedavi amaçlı oksijen desteği ve daldırma süreçlerinde kullanılır.

Güvenlik açısından, yeterli oksijen içeren kapalı alanlar boğulma riskine yol açabilir ve aşırı yüksek konsantrasyonlar oksijen toksisitesine neden olabilir.