Limfóma

Limfóma er krabbamein sem byggir á eitilfrumum í eitla- eða eitla-kerfi líkamans. Helstu flokkar eru Hodgkin-lymfóma (HL) og non-Hodgkin-lymfómi (NHL). HL einkennist af tilvist Reed-Sternberg frumna í eitlum og er almennt talin hafa betri meðferðartíma en mörg NHL-undirflokkar. NHL samanstendur af mörgum subtypes, meirihluti B-frumna en einnig T-frumna, og dreifing hans getur verið útbreidd eða staðbundin.

Einkenni og áhættuþættir. Einkenni eru oft hægur vöxtur eitla: hnútur í hálsi, handleggjum eða kvið sem er einkennalaus og í sumum tilvikum sár eðlis; hiti, nætursviti, óeðlileg þyngdartap, þreytuaðstaða og vöðvaverkir. Flestir hafa óljós einkenni í byrjun. Áhættuþættir eru lækkun á nýrnasjúkdómi eða ónæmisbælingu, langvarandi sýkingar (t.d. Epstein-Barr veira), sumar sýkingar, Autoimmune-sjúkdómar og eldri aldur. Flestir sem fá limfóma hafa enga afgerandi orsök.

Greining. Grunnaðferðir eru klínísk skoðun og eitilsöfnun til örkæður. Lykilatriði í greiningu er vefjaskýrsla ( biopsía) af eitli til að staðfesta gerð og litun. Íhlutunarskima felur í sér CT eða PET-CT til að meta dreifingu, blóðrannsóknir og stundum beinmergs-sýni. Flokkun byggist á histology, immunophenotyping og genatjáningu.

Stigun og meðferð. Ann Arbor stigakerfi notað til að meta útbreiðslu og B-symptom, sem hefur áhrif á meðferðaráætlun. HL er oft með góða meðferðartíma og ásamt ráni- eða kæfismeðferð, t.d. ABVD kerfi og stundum geislun. NHL meðferð byggist á undirflokki og stigi; reglur geta verið R-CHOP, R-CVP og fleiri, með eða án síðarverðandi immúnó- eða meðferðarvalkosta eins og CAR-T eða stemmuhvörf fyrir endurtekinn sjúkdóm.

Niðurstaða. Meðferðartími og árangur háð tegund, stigi og æviskeiði. Hátt hlutfall sjúklinga með HL sýnir góða langvarandi bata en prognósi fyrir NHL er breytilegur. Eftirlit fylgir oft uppvinnu með fistölum skoðunum, myndgreiningu og blóðrannsóknum til að greina endurkomu eða aukaverkanir.