Konstytucja

Konstytucja to najważniejszy akt prawny państwa, który określa ustrój polityczny, kompetencje organów władzy, zasady funkcjonowania państwa oraz prawa i wolności obywateli. Jako najwyższy akt prawny, konstytucja ma pierwszeństwo przed ustawami i innymi aktami prawnymi; w razie konfliktu to ona rozstrzyga o kompetencjach organów i granicach ich działania.

Konstytucje mogą być pisemne lub niepisemne. W większości państw funkcjonują jako pisemny dokument zawierający zasady organizacji władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, a także mechanizmy ochrony praw obywateli. Typowe elementy to opis systemu rządów (demokracja, federalizm), podział władzy, gwarancje praw i wolności, reguły wyborów, procedury zmiany konstytucji oraz środki ochrony konstytucji, na przykład poprzez trybunał konstytucyjny.

Różnią się także charakterem trwałości: niektóre konstytucje są zapisane, inne opierają się na tradycji prawnej i zestawie aktów prawnych. W praktyce funkcjonują jako fundament prawny, który ogranicza władzę państwową i zapewnia ramy prawne funkcjonowania państwa oraz ochronę praw obywateli.

W Polsce obecnie obowiązuje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. W historii polskiej państwowości wyróżnia się także konstytucje z 3 maja 1791, 1921 oraz z 1935 roku. Ogólnie pojęcie konstytucji odnosi się do podstawowego aktu prawnego określającego organizację państwa i prawa człowieka.