Klonowanie

Klonoowanie to proces tworzenia organizmu, komórki lub cząsteczki DNA identycznej kopii genomu innego podmiotu. W ujęciu biologicznym klonem jest organizm o genomie identycznym z genomem dawcy. Klonowanie występuje naturalnie w przyrodzie: niektóre gatunki rozmnażają się bezpłciowo, a komórki mogą kopiować materiał genetyczny w celach rozwojowych. W nauce klonowanie odnosi się przede wszystkim do sztucznych technik reprodukcyjnych i embrionalnych.

Sztuczne klonowanie dzieli się na klonowanie reprodukcyjne i terapeutyczne. Klonowanie reprodukcyjne prowadzi do powstania nowego organizmu identycznego z dawcą, najczęściej realizowane poprzez transfer jądra komórkowego somatycznego (SCNT). Klonowanie terapeutyczne polega na tworzeniu embrionów w celu uzyskania komórek macierzystych do badań lub leczenia, bez zamierzenia uzyskania dorosłego organizmu z tego embrionu. Obie gałęzie wywołują odrębne, kontrowersyjne debaty etyczne i regulacyjne.

Wyzwania techniczne i etyczne są istotne. SCNT charakteryzuje się niską skutecznością i wysokim ryzykiem wad rozwojowych u sklonowanych organizmów. Dyskusje obejmują dobrostan zwierząt, tożsamość klonów, wpływ na różnorodność genetyczną oraz możliwość zastosowań w medycynie i hodowli. Wiele krajów wprowadza ograniczenia prawne dotyczące klonowania ludzi; regulacje dotyczą również klonowania zwierząt i embrionów.

Historia klonowania zwierząt wiąże się z sukcesem Dolly, owcy sklonowanej w 1996 roku z dorosłej komórki. Od tego czasu prace nad klonowaniem zwierząt i komórek rozwijały się, koncentrując się na zastosowaniach naukowych, rolnictwie i ochronie gatunków, przy równoczesnych ograniczeniach etycznych i prawnych.