Kitoblar

Kitoblar — bosma yoki raqamli formatda mavjud bo‘lgan, old qismi qopqoq bilan yopilgan va ichida yozilgan matnni o‘z ichiga olgan asarlardir. Uzbek tilida "kitob" so‘zi arabcha "kitāb" so‘zidan olingan bo‘lib, "kitoblar" ko‘plik shaklidir. Kitoblar insonlar bilim, madaniyat, adabiyot va ilmiy tadqiqotlarni saqlashga xizmat qiladi.

Tarixiy nuqtai nazardan, kitoblar insoniyatning yozma merosini ifodalaydi. Markaziy Osiyoda qo‘lyozma madaniyati keng tarqalayotgan davrlarda ham kitoblar yaratish, tarjima qilish va nusxalash amaliyoti bo‘lgan. Timurid davrida Samarqand va Buxoro kabi shaharlarda kutubxonalar va nashrlar rivojlandi. Bosma nashrlar keng tarqala boshlaganidan so‘ng O‘zbekistonda yozma madaniyat va adabiyotlar keng ommaga yetib bordi. 20–yillardan boshlab yozma til va skriptlar ham o‘zgarib borgan: arabcha skript, keyinchalik lotin va kirill alifbosi o‘zgaruvchan tarqalishlar qoldirgan.

Turli turlariga ko‘ra kitoblar adabiy-ijodiy (romanlar, qisqa hikoyalar), ilmiy-işonli (kitoblar, monografiyalar), darsliklar, tavsifiy-encyklopedik qismi bilan ajraladi. Bosma kitoblar nafaqat qishloq-cho‘lga, balki raqamli formatlarda ham mavjud; elektron kitoblar, audio kitoblar va raqamli kutubxonalar tobora keng tarqalmoqda. Nashr jarayoni mualliflar, nashriyotlar, tarjimonlar, dizaynerlar va kitob o‘quvchilar o‘rtasidagi hamkorlikka asoslanadi.

Kutubxonalar va rasmiy arxivlar kitoblarga kirishni ta’minlaydi; raqamli texnologiyalar esa mualliflik huquqi, indekslash va tarjima imkoniyatlarini kengaytiradi. Kitoblar madaniyat va bilimning ko‘prigi sifatida barqaror rivojlanishga xizmat qiladi.