Kalkulacja

Kalkulacja to termin wieloznaczny, używany w języku polskim w kilku powiązanych, lecz odrębnych kontekstach. W ogólnym znaczeniu oznacza obliczanie wartości lub oszacowanie kosztów i cen. W zarządzaniu i biznesie kalkulacja służy porównywaniu wariantów, planowaniu finansów, przygotowywaniu ofert i ocenie opłacalności projektów.

W matematyce i naukach pokrewnych kalkulacja często odnosi się do procesu obliczania i rozumowania numerycznego, a w kontekście dydaktycznym bywa używana jako synonim kalkulatora lub kalkulusa (calculus), zwłaszcza w wyrażeniach takich jak kalkulacja różniczkowa czy całkowa.

W rachunkowości i kosztorysowaniu kalkulacja kosztów polega na identyfikowaniu i alokowaniu nakładów ponoszonych przy wytworzeniu produktu lub świadczeniu usługi. Analizuje koszty bezpośrednie (materiały, robocizna) oraz pośrednie (koszty ogólne), a także koszty stałe i zmienne. Celem jest ustalenie kosztu jednostkowego, wyliczenie marży oraz podejmowanie decyzji cenowych. W praktyce stosuje się różne metody, takie jak kalkulacja pełna (koszty całkowite), kalkulacja kosztów zmiennych oraz kalkulacja czynnikowa (activity-based costing), a także metody dostosowywane do specyfiki branży.