Kalibrasyon

Kalibrasyon, ölçüm cihazlarının çıktılarının doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlamak amacıyla, bilinen referans değerleriyle karşılaştırma yaparak sapmaların tespit edildiği ve gerektiğinde düzeltmelerin gerçekleştirildiği bir süreçtir. Amaçlar arasında ölçümlerde izlenebilirliğin sağlanması, ölçüm belirsizliğinin tanımlanması ve cihazlar için uygun kalibrasyon aralıklarının belirlenmesi yer alır.

Uygulama süreci genelde şu adımları içerir: referans standartlara karşı karşılaştırma, izlenebilirliğin teyidi, ölçüm koşullarının kaydedilmesi (ısı, nem, basınç gibi çevresel etkilerin belgelenmesi), test planının uygulanması, elde edilen verilerin işlenmesi ve sapmanın hesaplanması, gerekirse ayarlama veya düzeltme işlemlerinin yapılması, belgelendirme olarak kalibrasyon sertifikasının hazırlanması ve sonuçların takip sistemiyle kaydedilmesi.

İzlenebilirlik, ulusal veya uluslararası ölçüm standartlarına bağlanan bir güven sağlar. Bu bağlamda ISO/IEC 17025 gibi akreditasyonlar, kalibrasyon laboratuvarlarının yetkinliğini ve raporların güvenilirliğini destekler.

Çeşitli türleri vardır: laboratuvar kalibrasyonu, saha kalibrasyonu ve otomatik/sistem içi kalibrasyon gibi yöntemler uygulanabilir. Saha kalibrasyonu özellikle üretim hattı veya cihazla doğrudan çalışılan ortamlarda kullanılır.

Tipik uygulama alanları arasında üretim ve kalite kontrol, elektronik ve elektrikli cihazlar, tıbbi ekipmanlar, otomotiv ve enerji sektörleri bulunur.

Kalibrasyon aralıkları cihaz türüne, kullanım yoğunluğuna, çevresel koşullara ve cihazın geçmiş performansına bağlı olarak belirlenir. Yanlış veya aşırı kalibrasyon maliyetlere yol açabilir, ancak hatalı ölçümlerden doğan maliyetlerden tasarruf sağlar.