Hemisferler

Hemisferler, bir küreyi iki eş yarımküreye ayıran kavramdır. En sık kullanıldığı alanlar coğrafya ve beyin bilimidir. Coğrafyada hemisferler genelde iki farklı iklim ve gün yüzüne odaklanan bölgesel kavramlar olarak ele alınır; beyin biliminde ise iki yarımküre, farklı işlevlerin işlediği iki ana bölüm olarak düşünülür.

Coğrafyada iki ana tanımlama vardır. Ekvatörün kuzeyinde ve güneyinde kalan bölgeler Kuzey Yarımküre ve Güney Yarımküre olarak adlandırılır. Başka bir sınıflandırma ise Greenwich Boylamı ile 180. meridyen arasında kalan bölgeleri Doğu Yarımküresi ve Batı Yarımküresi olarak belirtir. Bu sınırlar, fiziksel bir mühür olmaktan çok, haritaların ve istatistiklerin düzenlenmesi amacıyla kullanılan kavramsal ayrımlardır; iklim, mevsimler ve günışığı uzunlukları bu bölgelere göre değişkenlik gösterebilir.

Bein hemisferleri bağlamında ise iki ana yarıküre söz konusudur: sol yarımküre ve sağ yarımküre. Bu iki bölüm, korpus callosum gibi yapılarla birbirine bağlıdır ve birçok temel işlevi ortak yürütür. Ancak dil genellikle sol yarımkürede, uzamsal yetenekler ve yaratıcı işlevler ise sağ yarımkürede daha yoğun olarak ilişkilendirilir; bu dağılımın bireyler arasında değişiklik gösterdiği ve nöroplastisite yoluyla görevlerin yeniden organize olabildiği bilinmektedir.

Hemisferler kavramı, hem fiziksel dünya hem de beyin yapıları için merkezi bir ayrımı temsil eder ve farklı disiplinler tarafından çeşitli ölçütlerle ele alınır.