Fonemiczna

Fonemiczna to przymiotnik odnoszący się do fonemiki, gałęzi lingwistyki zajmującej się funkcją i różnicowaniem dźwięków w języku na poziomie znaczeń. W praktyce termin ten pojawia się w opisach i analizach identyfikujących zestaw fonemów danego języka oraz sposoby ich użycia w rozróżnianiu wyrazów.

Fonemika odróżnia dźwięki kontrastowe od ich fizycznych realizacji. Fonemy to abstrakcyjne jednostki znaczeniowe; ich różnice wywołują różnice w znaczeniu. W porównaniu z fonetyką, która opisuje właściwości artykulacyjne i akustyczne dźwięków, transkrypcja fonemiczna zapisuje tylko kontrasty znaczeniowe, zazwyczaj między ukośnikami / /. W praktyce warianty artykulacyjne (allofony) najczęściej nie są uwzględniane w tej notacji.

Zastosowania obejmują analizę fonemiczną, tworzenie transkrypcji fonemicznej, leksykografię i nauczanie wymowy. W praktyce analiza identyfikuje zestaw fonemów i ich kontrasty, formułuje reguły dystrybucji i używa minimalnych par do wykazania różnic znaczeniowych. Przykładowo para „pat” i „bat” w języku angielskim ilustruje różnicę między /p/ a /b/.

Termin „fonemiczna” pochodzi od słowa fonem i jest używany w połączeniu z takimi wyrażeniami jak analiza fonemiczna, transkrypcja fonemiczna i system fonemiczny. Badania fonemiczne stanowią podstawę opisu dźwiękowego języka i znajdują zastosowanie w nauczaniu wymowy oraz w projektowaniu systemów przetwarzania mowy.