Dywersja

Dywersja to zestaw działań mających na celu zakłócenie, opóźnienie lub uniemożliwienie funkcjonowania przeciwnika poprzez celowe szkody, odwracanie uwagi i wprowadzanie zamieszania. W ujęciu militarnym dywersja obejmuje sabotaż infrastruktury, zakłócenia komunikacyjne i logistyczne, a także działania informacyjne i psychologiczne mające na celu osłabienie zdolności bojowej przeciwnika.

Termin dywersji obejmuje różne formy działań, realizowanych zarówno w czasie konfliktu, jak i poza frontem. Może łączyć działania fizyczne z dezinformacją, wchodząc w zakres taktyk militaryzowanych i pozawojskowych. Celem jest odwrócenie uwagi przeciwnika, zafałszowanie jego decyzji lub osłabienie jego zasobów, a także wywołanie kosztów i utrudnień.

W historii dywersja była powszechnym narzędziem ruchów oporu i państw. W Polsce i w okupowanej Europie podczas II wojny światowej dywersyjne akcje miały na celu utrudnienie niemieckiej logistyki poprzez sabotowanie linii kolejowych, mostów i magazynów. Pod koniec XX wieku dywersja obejmowała także formy gospodarcze i polityczne; z czasem pojawiły się także aspekty cybernetyczne.

Współcześnie pojęcie dywersji obejmuje również operacje subwersyjne, działania informacyjne i cybernetyczne, mające na celu destabilizację przeciwnika bez wywołania bezpośredniego konfliktu zbrojnego. W prawie międzynarodowym ataki na ludność cywilną i cywilną infrastrukturę są zabronione; dywersja o charakterze terrorystycznym lub skierowana przeciwko ludności może być kwalifikowana jako zbrodnia wojenna.