Dorëshkrime

Dorëshkrime janë dokumente të shkruara me dorë, të prodhuara para, ose paralelisht me, zhvillimin e shtypjes, dhe që shpesh përfshijnë tekste origjinale ose kopje të shkrimeve të lashta. Ato mbulojnë një gamë të gjerë përmbajtjesh, duke përfshirë lëndë fetare, ligjore, shkencore, letrare ose administrative. Dorëshkrimet shpesh përfaqësojnë burime kyçe për historinë, gjuhën, kulturën dhe identitetin të një komuniteti, dhe mund të ofrojnë informacione që nuk gjenden në botime të shtypura.

Materialet dhe formatet dallojnë rëndë me kohën dhe rajonin. Ato mund të shkruhen në pergament ose letër, dhe shpesh janë mbështjellë ose lidhur në kodikë (kodikët) ose të shkruar në rrolla. Shkrimi mund të realizohet në alfabetet dhe gjuhët e ndryshme të rrugës historike, duke përfshirë Latinisht, greqisht, sirilik ose shkrime lokale të ndryshme.

Dorëshkrimet janë burime të rëndësishme të paleografisë dhe kodikologjisë, dhe studiuesit i analizojnë përmes metodave të konservimit, restaurimit dhe përpunimit të tekstit. Ato ruhen kryesisht në biblioteka kombëtare, arkiva, manastire dhe institucione akademike, ku ruhen në kushte klimatike të kontrolluara për të ngadalësuar ndryshimet e dëmtimet. Me zhvillimet e digjitalizimit, shumë dorëshkrime janë bërë të aksesueshme në format dixhital, duke lejuar qasje më të gjerë të studiuesve dhe publikut.