Abaküs

Abaküs, hesaplama işlemlerini kolaylaştırmak için kullanılan bir mekanik hesap aracıdır. Çerçeve üzerinde dizili çubuklar veya sıralar boyunca boncuklar bulunur. Her çubuk bir basamağı temsil eder ve boncukların konumu toplama, çıkarma ve bazı durumlarda çarpma ile bölme gibi işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlar. Çoğu tasarımda üst ve alt bölümler bulunur ve üst bölümdeki boncuklar ile alt bölümdeki boncuklar farklı değere sahiptir; bu düzenleme onluk ve birlik değerlerini temsil etmek için kullanılır. Modern tasarımlarda bazen tek bir düzlemde dizilmiş boncuklar da bulunur.

Tarihsel olarak abaküsün kökeni eski hesap tahtalarına kadar uzanır; eski Mezopotamya ve diğer uygarlıklarda sayıları kaydetmek için kullanıldığına dair kayıtlar vardır. Çin'de suanpan olarak adlandırılan bir tür ve Japonya'da soroban olarak bilinen çeşidi geliştirildi; bu tasarımlar sayı basamaklarını temsil eden boncukların konumuna göre işlemleri hızla yapılabilir kılar. Avrupa'da ise 14. yüzyıldan itibaren taşınabilir abaküsler ve masaüstü modeller kullanıldı; Rusya'da da schoty adı verilen bir versiyon uzun süre yaygın kaldı.

Günümüzde abaküs bazı bölgelerde günlük ticarette hâlâ kullanılır ya da eğitim amacıyla öğretilir; özellikle zihinsel hesaplama becerilerini geliştirmek için okullarda yer verilir. Ayrıca antik ve geleneksel hesap yöntemlerinin incelenmesinde de değerli bir araç olarak görülür.