ábyrgðarkerfi

Ábyrgðarkerfi er rammi laga, stofnana og ferla sem úthluta ábyrgð og ákvarða hvernig ábyrgð og afleiðingar eru skilgreindar og framfylgd innan kerfis eða stofnunar. Hann skilgreinir hvaða aðilar bera ábyrgð, hvaða kröfur gilda og hvernig eftirlit, úrræði og refsingar eru skipuð. Markmiðið er að stuðla að rekjanleika, réttlæti og gæðum þjónustu og réttinda notenda.

Helstu þættir ábyrgðarkerfis eru: lagaleg eða samningsleg skyldur; mælanleg viðmið fyrir frammistöðu; innra og ytra eftirlit og skýrslugjöf; ferli fyrir málsmeðferð og yfirheyfingarreglur; úrræði til að bæta tjón eða greiða bætur; og endurskoðun til að tryggja stöðugleika og gagnsæi. Innleiðing felur oft í sér innri stjórnunarkerfi, reglubundnar endurskoðanir og samhæfingu við viðeigandi reglur og stofnanir.

Dæmi um þætti ábyrgðarkerfis eru: í fyrirtækjum er ábyrgðarkerfi oft notað til að úthluta ábyrgð stjórnenda fyrir fjárhagslegt misferli eða vanrækslu sem veldur tjóni; í fagstéttum, svo sem læknum eða verkfræðingum, eru hugsanlegar refsingar eða bætur vegna vanrækslu eða gáleysis; í umhverfis- og samfélagsmálum er ábyrgð fyrirtækja oft refsað með sektum eða kröfum um bætur og úrbætur fyrir mengun eða annan skaða.

Í opinberri þjónustu eru ábyrgðarkerfi notuð til að rekja ábyrgð til stjórnenda og stofnana og til að auka traust og gæði þjónustu. Ábyrgðarkerfi stuðlar að rekjanleika og betri ákvarðanatöku, en þau standa frammi fyrir áskorunum eins og deilingu ábyrgðar milli aðila, kostnaði við eftirlit og breytingum reglugerða.