stærðirnar

Stærðirnar eru hugtak í náttúruvísindum sem lýsir mælanlegu magni. Hver stærð er tiltekið magn sem hægt er að mæla og skilgreina með einingu. Með þeim er hægt að lýsa eiginleikum hluta og fyrirbæra, eins og lengd, massi, tími og hita. Stærðirnar mynda grunnstoðir mælinga og auðvelda samanburð fyrirbæra og eftirlit með ferlum.

Í SI-einingakerfinu eru grunn-einingar fyrir vissar stærðir: lengd – meter (m); massi – kilogram (kg); tími – sekúnda (s); elektrískur straumur – ampere (A); hitastig – kelvin (K); efni – mól (mol); ljósstyrkur – candela (cd). Afleiðingar stærðir eru byggðar á þessum grunn-einingum og hafa sínar eigin einingar, til dæmis flatarmál (m^2), hraði (m/s), kraftur (newton, N), vinna/orka (joule, J) og afl (watt, W).

Stærðirnar eru oft taldar sem skalar eða vektor. Skalar hafa aðeins stærð, eins og massi, hitastig og tími. Vektor hafa líka stefnu og átt; dæmi eru hraði og kraftur. Að skilja muninn er mikilvægt fyrir reikninga og lýsingu fyrirbæra.

Notkun og mikilvægi SI-staðla er grundvallarþáttur í mælingum og vísindum. Með stöðlum og sameiginlegum einingum er hægt að bera saman niðurstöður á milli rannsóknarbrauta og landa. Stærðirnar eru notaðar í allt frá grunnrannsóknum yfir verkfræði til daglegra gæða- og mælingaferla.