sertletirme

Sertletirme, bir malzemenin sertliğini ve dayanımını artırmak amacıyla uygulanan işlemlerin genel adıdır. Genelde metal işleme alanında kullanılır; özellikle çelik ve diğer alaşımlarda aşınma direnci ve mekanik mukavemetin yükseltilmesini hedefler. Sertleşme süreci, malzemenin mikro yapısını değiştirerek sertlik, sertleşme derinliği ve kırılganlık gibi özellikleri etkiler.

Isıl sertleştirme yöntemleri, malzemenin belirli sıcaklıklara ısıtılıp hızlı veya kontrollü şekilde soğutulmasıyla gerçekleştirilir. En yaygın hedef, martensitik fazın oluşmasıdır; bu, yüksek sertlik sağlar. Bu gruba quenching (hızlı soğutma) ve temperleme (ısıtma sonrası kontrollü soğutma) dahildir; temperleme sertliği kısmen dengeler ve sünekliği artırır. Yüzey sertleşmesi ise parçanın yüzeyi üzerinde yüksek sertlik elde etmek amacıyla uygulanır; karbon verme (karbonlaşma) ve nitrürleme gibi işlemler yüzeyde sertlik artışı sağlar; iç hacim ise daha yumuşak kalır.

Uygulama alanları: otomotiv ve makine sanayinde dişliler, şaftlar, kesici takımlar ve bıçaklar gibi bileşenler sertleştirme ile daha iyi aşınma direnci kazanır.

Ölçüm ve kalite kontrol: sertlik, Rockwell, Vickers veya Brinell gibi yöntemlerle belirlenir; sertleşme derinliği ve yüzey pürüzlülüğü de kalite kriterlerindendir. Sertleşme, mekaniğin güç dengesini etkiler; artan sertlik beraberinde sünekliğin azalmasıyla çatlak riski doğurabilir, bu nedenle tasarım ve işlem parametreleri dikkatle seçilir.

Sertletme terimi Türkçe'de genelde sertleşme olarak kullanılır; bağlama göre yüzey veya hacim sertleşmesini ifade eder.