sabitler

Sabitler, Türkçede değişmeyen değerleri ifade eden bir terimdir ve genel olarak sabit olan değerleri kapsar. Matematiksel ve bilimsel bağlamlarda sabitler, bir problemi veya sistemi tanımlayan, değişmeyen sayıları, parametreleri ya da katsayıları ifade eder. Sabitler ile değişkenler arasındaki temel fark, sabitin bağlam içinde değişmemesi iken değişkenin o bağlamda değişebilmesidir.

Matematikte sabitler, genellikle sayı olarak belirli bir değere sahip olan ve değişmeyen niceliklerdir. Pi (π) ve Euler sayısı (e) gibi matematik sabitleri hem sayısal değerleriyle tanımlanır hem de işlem süresince değişmezler. Bir problemde sabitler, koşullara bağlı olarak değişebilen değişkenler karşısında sabit olarak kullanılır ve çözümlerde temel referans değerler sağlar. Fizikte ise sabitler daha geniş bir kavram kazanır: doğa sabitleri olarak adlandırılan temel sabitler (ışık hızı c, gravitasyon sabiti G, Planck sabiti h, Boltzmann sabiti kB gibi) evrenin temel yasalarının uygulanabilirliğini tanımlar ve evrensel olarak değişmediği varsayılır. Bazı sabitler ise boyutsuzdur (örneğin ince yapı sabiti α) ve niceliklerin karşılaştırılmasına olanak tanır.

Bilgisayarda ve yazılım geliştirmede sabitler, değiştirilemeyen değerler olarak programlama dillerinde kullanılan kavramlardır. Sabitler, programın çalışması boyunca sabit kalacak şekilde tanımlanır ve yanlışlıkla değiştirilmesini engeller. Diller arasında uygulanış biçimi farklıdır: C/C++ gibi dillerde const veya final uygulanabilir; Python’da obje adlarında geleneksel olarak büyük harfle yazılır ve değişmezlik sözde uygulanır.

Sabitler, değişimin sınırlı ve kontrollü olduğu durumlarda güvenilirlik, tutarlılık ve ölçeklenebilirlik sağlar.