referendów

Referendum (liczba mnoga: referenda; dopełniacz liczby mnogiej: referendów) to instrument bezpośredniej demokracji, w którym wyborcy decydują w głosowaniu o określonym zagadnieniu, projekcie politycznym lub pytaniu społecznym. Wynik może być wiążący lub doradczy, zależnie od przepisów prawa obowiązujących w danym państwie lub regionie.

Istnieją różne typy referendum: ogólnokrajowe i lokalne, obligatoryjne i konsultacyjne, a także inicjowane przez rząd, parlament lub obywateli (inicjatywy referendalne). W niektórych jurysdykcjach referendum może dotyczyć zmiany konstytucji, statusu terytorialnego, budżetu państwa lub innych kluczowych kwestii publicznych.

Procedura organizacji referendów obejmuje określenie pytania, warunków dopuszczalności, sposobu liczenia głosów oraz ewentualnych wymogów frekwencji. Często obowiązują progi ważności – jeśli frekwencja jest zbyt niska, rezultat może być uznany za nieważny. Wynik oparty jest na zasadzie większości głosów oddanych, choć w niektórych systemach stosuje się wymóg kwalifikowanej większości.

Referenda bywają postrzegane jako sposób na wyrażenie wolnej woli społeczeństwa i zwiększenie legitymacji decyzji politycznych. Krytycy zwracają uwagę na ryzyko uproszczenia złożonych problemów, nadinterpretacji wyników i wpływ kampanii informacyjnych na opinię publiczną.