powaniejsze

Powaniejsze to termin używany w naukach kulturowych do opisania formy performansów opartych na zaangażowaniu społeczności, które łączą narracje ustne, improwizację i przestrzeń publiczną. Cechą charakterystyczną jest wspólnotowe tworzenie przekazów o pamięci lokalnej oraz kolektywne autorstwo treści.

Etymologia i zakres użycia: Powaniejsze to neologizm stworzony przez badaczy kultury miejskiej w połowie lat 2010. Słowo łączy elementy języka polskiego sugerujące cechę opisową: współtworzenie, pamięć i praktykę, bez odniesień do konkretnego źródłosłowu. Pojęcie to funkcjonuje przede wszystkim w dyskusjach nad pamięcią miejsca, tożsamością lokalną i praktykami obywatelskimi.

Praktyki: Projekty powaniejsze zwykle obejmują spacer pamięciowy po miejscach istotnych dla wspólnoty, scenicznie odtwarzane opowieści, użycie przedmiotów znalezionych w przestrzeni publicznej oraz nagrywanie i archiwizowanie materiałów. Uczestnicy współtworzą scenariusze, a rola publiczności często przechodzi w aktywny udział twórczy.

Historia i rozwój: Koncepcja powaniejsze pojawiła się w dyskursie nad pamięcią miejsc w latach 2010–2018, zwłaszcza w kontekście badań nad performensem obywatelskim i archiwistyką społeczną. W praktyce przyjęła różne formy od krótkich wydarzeń w małych miastach po dłuższe projekty edukacyjne.

Znaczenie i krytyka: Zwolennicy podkreślają wartość w budowaniu więzi społecznych, odzyskiwaniu marginalizowanych opowieści i tworzeniu dostępu do pamięci miejsca. Krytycy obawiają się problemów z autentycznością, upolitycznienia treści i nierówności w udziale uczestników.