nacisku

Nacisk (gen. nacisku) to polskie słowo o dwóch głównych znaczeniach: fizycznym, odnoszącym się do siły wywieranej na powierzchnię, oraz społecznym, dotyczącym wywierania wpływu lub presji. Forma nacisku występuje w różnych przypadkach gramatycznych, na przykład w wyrażeniu „pod naciskiem”. Pochodzi od czasownika naciskać.

W sensie fizycznym nacisk to siła F działająca na powierzchnię A, wywierana prostopadle do niej. W praktyce częściej mówimy o ciśnieniu, choć pojęcia bywają używane zamiennie. Jednostką SI nacisku (ciśnienia) jest pascal (Pa), równy 1 newtonowi na metrze kwadratowym (1 Pa = 1 N/m^2). W inżynierii i technice stosuje się także bar (1 bar = 10^5 Pa) oraz atmosferę (1 atm ≈ 101325 Pa). Nacisk rozkłada się na obciążenie powierzchni i może prowadzić do odkształceń lub zniszczeń materiałów, jeśli przekroczone są ich wytrzymałości.

W sensie społecznym nacisk to wpływ wywierany na decyzje i zachowania ludzi lub grup. Mówi się o nacisku społeczny, politycznym czy ekonomicznym. Może być motywujący i wspierający, ale także negatywny i nadużywany, prowadzący do podporządkowania lub rezygnacji z własnych przekonań.

Zastosowania praktyczne obejmują analizę rozkładu sił na powierzchniach, projektowanie konstrukcji z uwzględnieniem maksimum nacisku na materiały, a także badania nad wpływem presji na systemy biologiczne i techniczne. Nacisk pozostaje zatem terminem wieloznacznym, używanym w naukach ścisłych i w języku potocznym.