müdahalesi

Müdahalesi, müdahale fiilinin -si ekiyle türetilmiş Türkçe bir isimdir ve bir durum, olay ya da sistemi etkileyebilmek amacıyla müdahale etme sürecini veya bu müdahalenin kendisini ifade eder. Türkçeye Arapça kökenli müdahale kelimesinden geçmiştir ve kimi bağlamlarda eylemin kim tarafından yapıldığına bağlı olarak “müdaha ak” veya “müdahele” biçimlerinde de kullanılır.

Kullanım alanları geniştir. Uluslararası ilişkilerde müdahalesi, bir devletin başka bir ülkenin iç işlerine karışması, güvenlik, diplomatik baskı veya ekonomik önlemler yoluyla yönlendirme anlamına gelebilir ve çoğu zaman tartışmalı bir kavramdır. Siyasi literatürde, müdahale çoğunlukla devletler, uluslararası örgütler ya da örneğin bölgeler arası aktörler tarafından gerçekleştirilen etkileme girişimlerini kapsar.

Sağlık ve acil durum bağlamında müdahalesi, bir hastaya veya topluma yönelik tıbbi eylemleri içerir; tıbbi müdahale, teşhis, tedavi veya koruyucu önlemleri kapsayan klinik eylemleri anlatır ve çoğu zaman hasta onayı ya da akılcı etik standartlarla yönlendirilir. Ekonomi ve politika alanında ise müdahalesi, devletin piyasalara, sosyal politikaya veya regülasyonlara müdahalesini ifade eder; örneğin fiyat kontrolü, sübvansiyonlar veya düzenleyici tedbirler buna örnektir.

Genelde müdahalesi, bağlama göre nötr bir kavram olabilirken belirli durumlarda müdahaleye karşı ya da savunulan bir eylem olarak da değerlendirilebilir. Hukuk ve etik çerçevede müdahalenin meşruluğu, yasal dayanak, orantılılık ve rıza gibi ölçütlerle tartışılır.