monoteismi

Monoteizmi është besimi në një Zot të vetëm që zotëron fuqinë dhe autoritetin mbi universin. Në këto tradita, pranija e zotërve të tjerë shpesh shihet si një kufizim i pavlerë ose si një iluzion, dhe adhurimi shpesh është i fokusuar tek një Zot i vetëm. Termi vjen nga greqishtja monos, që do të thotë “i vetëm”, dhe theos, që do të thotë “Zot”; megjithatë konceptet që paraqesin besimin në një Zot të vetëm ekzistojnë në shumë kultura përpara formimit të këtyre etiketave.

Monoteizmi dallon nga henoteizmi, që është adhurimi i një Zotit të vetëm ndërsa ekzistojnë dhe zotëri të tjerë; dhe nga politeizmi, që nënkupton besimin në një sërë Zotërish. E arritjet historike të monoteizmit janë të ndërlikuara dhe parashtrime të ndryshme kanë ndikuar mënyrën sesi ai kuptohet.

Në traditat kryesore të mbarë botës, monoteizmi është karakteristik për Judaizmin, Krishtërimin dhe Islamin. Judaizmi thekson Zotin një dhe të vetëm si themel të besimit dhe të marrëdhënies me popullin; në Krishtërim, besimi një Zot është i pranuar, por doktrina e Trinisë simbolizon një marrëdhënie të sferave të natyrës së Zotit; në Islam, tawhīd-i thekson një unitet të qartë të Zotit dhe refuzimin e çdo pambrojtjeje të Zotërve të tjerë. Disa tradita të tjera, si Bahai dhe Sikhizmi, promovojnë një unitet të goditjes hyjnore dhe të besimit në një Zot të vetëm.

Në periudhën moderne, monoteizmi vazhdon të luajë një rol të rëndësishëm në etikë, fe, dhe diskutimet mbi pluralizmin dhe tolerancën religioze.