maliyeti

Maliyet, Türkçede bir ürün veya hizmetin üretilmesi veya sunulması için katlanılan kaynakların parasal değerini ifade eden bir terimdir. Maliyet kavramı üretim giderlerini, enerji, hammadde, işçilik ve işletme giderlerini kapsar. Maliyeti betimlerken “maliyeti” formu, fiil çekiminde çoğunlukla nesne olarak kullanılır; örneğin “maliyeti hesaplamak” veya “maliyeti azaltmak” gibi ifadelerde görülür. Ayrıca ekonomik bakış açısıyla maliyet, yalnızca para harcamalarını değil, fırsat maliyetini de içerebilir.

Maliyet türleri, maliyetin niteliğine ve hesaplama bağlamına göre sınıflandırılır. Sabit maliyet (üretim hacmi değişse bile toplam tutarın sabit kaldığı giderler), değişken maliyet (üretim hacmi arttıkça veya azaldıkça değişen giderler) en temel ayrımlardır. Toplam maliyet, sabit ve değişken maliyetlerin toplamını ifade eder; birim maliyet ise üretim birimi başına düşen maliyeti gösterir. Doğrudan maliyetler (ürüne doğrudan atfedilebilen giderler) ile dolaylı maliyetler (birden çok ürüne veya departmana paylaştırılan giderler) de önemli alt kategorilerdir.

Ekonomide ve muhasebede maliyet, maliyet hesaplaması ve maliyet analizi süreçlerinde merkezidir. Üretim planlaması, fiyatlandırma, bütçeleme ve karar destek süreçlerinde maliyet yapısının doğru belirlenmesi, rekabetçilik ve kârlılık açısından kritiktir. Ayrıca maliyet kavramı, fırsat maliyeti ve maliyet-fayda analizleriyle de genişletilir.