landmótun

Landmótun er vísindasvið sem rannsakar myndun og breytingu landslags. Hún tekur til allra yfirborðslandslagsforma sem myndast vegna samspils innræna afla, jarðskorpuhreyfinga og eldvirkni, og útræna afla eins og veðrunar, rofs, jökulrofs, strauma, vindar og sjávarfalla. Markmiðið er að skýra hvernig dalir, fjöll, sléttur, strendur og önnur landforms myndast og breytast með tíma.

Ráðandi öfl landmótunar eru innrænar öfl, sem flekahreyfingar og eldvirkni, sem geta myndað ný berglög og fjallmyndun. Útrænar öfl, svo sem veðrun og rof, jökulrof, straumar, vindur og sjávarföll, grafa og flytja efni og móta yfirborðið. Samspil þessara afla ákvarðar lögun landsins á mismunandi tíma.

Með landmótun eru dæmi um landslagsgerðir, svo sem dalir og gil, fjalllend, sléttur, hraunlendi og strandlínur. Vísindin byggja á athugunum, kortlagningu og mælingum, jarðfræðilegum rannsóknum og notkun tækni til að lýsa þróun landslags og spá fyrir um breytingar. Landmótun hefur áhrif á líffræðilega fjölbreytni, búsetu og nýtingu auðlinda, og skiptir máli í náttúruvernd og aðlögun að umhverfisbreytingum.