kütleler

Kütleler, fiziksel varlıkların içerdiği madde miktarını ve buna bağlı olarak hareket ile kuvvetlerle etkileşimini tanımlayan niceliklerdir. Gündelik dilde çoğu zaman ağırlıkla karıştırılsa da, kütle ile ağırlık farklı kavramlardır: kütle madde miktarını belirtir; ağırlık ise yerçekimi alanındaki kuvveti ifade eder. SI sisteminde kütle, temel birim olan kilogram ile ölçülür.

İki temel kavram kütle türleri olarak öne çıkar: inertial (eylemsel) kütle ve gravitatif (yerçekimsel) kütle. İnertial kütle, bir cismin uygulanan kuvvete karşı gösterdiği direnci belirler; gravitatif kütle ise cismin diğer kütlelerle yerçekimi yoluyla etkileşimini belirler. Bu iki tür arasındaki deneysel eşdeğerlik, kütlelerin temel özellikleri için merkezi bir ilkedir.

Kütle türleri arasında Rest kütlesi (m0) önemli bir kavramdır; cismin hareket halinde ölçülen toplam enerjisi ile birlikte değişmeyen sabit değeri olarak tanımlanır. Geleneksel olarak relativistik kütle kavramı da kullanılmıştır; ancak modern fizik enerji ve momentum kavramlarına dayanır ve “kütle” terimi çoğunlukla rest kütlesiyle ilişkilidir.

Enerji ile kütle arasındaki ilişki, enerji-kütle eşdeşliğiyle özetlenir: E = mc^2. Bu eşdeğerlik, kütleyle enerji arasında dönüşüm olabileceğini gösterir ve relativist çerçevede temel rol oynar. Klasik mekanikte kütle korunumu, izole sistemlerde toplam kütlenin sabit kaldığı anlamına gelir.

Uygulamaları geniştir: kütle ölçümü laboratuvarlarda, mühendislikte ve temel bilimlerde kullanılır; kilogramun tanımı 2019’da Planck sabiti kullanılarak yeniden tanımlanmıştır. Günümüzde kütle, enerji ve momentum ile birlikte fiziksel kavramsal çerçevede ele alınır.