kulturotwórcze

Kulturotwórcze (od kultury i twórczy) to przymiotnik opisujący działania, instytucje i postawy, które przyczyniają się do powstawania kultury, a nie jedynie do jej odbioru. Oznacza uczestnictwo i współtworzenie treści, form i praktyk kulturowych oraz innowacyjność w zakresie działalności artystycznej i edukacyjnej. Pojęcie występuje w dyskursie kulturowym, edukacyjnym i polityce kulturalnej, gdzie bywa używane do opisu programów nastawionych na aktywne tworzenie kultury przez obywateli i społeczności.

W praktyce kulturotwórcze działania obejmują warsztaty, projekty współtworzone z lokalną społecznością, programy rezydencyjne dla artystów, otwarte laboratoria, działalność muzeów, bibliotek i centrów kultury oraz edukacyjne inicjatywy prowadzące uczestników do samodzielnego tworzenia treści kulturowych, takich jak materiały multimedialne, wystawy czy performanse. Celem takich działań jest rozwijanie kompetencji kulturowych, wzmacnianie lokalnej tożsamości, włączanie różnych grup społecznych oraz budowanie kapitału społecznego poprzez współpracę i dialog.

Kulturotwórczość często postrzega kulturę jako proces współtworzenia, a nie jedynie konsumowania. W praktyce bywa wykorzystywana w programach szkolnych, projektach muzealnych, inicjatywach ngo‑osowych i polityce kulturalnej samorządów. Krytycznie omawia także wyzwania, takie jak dostępność zasobów, inkluzja wszystkich grup społecznych czy unikanie instrumentalizacji kultury na rzecz krótkoterminowych korzyści.