konfokalny

Konfokalny odnosi się do technik i urządzeń opartych na zasadzie konfokalnej, przede wszystkim w mikroskopii konfokalnej. Termin ten opisuje sposób obrazowania, który daje optyczne częstnice krojów próbki przez ograniczenie światła poza płaszczyzną ostrą obserwacji. Konfokalność pozwala uzyskać wyraźne obrazy z lepszym wzmocnieniem kontrastu i redukcją tła, co jest szczególnie istotne w analizie mikrometrycznej, komórek i tkanek.

Zasada działania polega na skanowaniu próbki punkt po punkcie (lub liniowo w zależnych wariantach) za pomocą wąskiego, skoncentrowanego źródła światła, zazwyczaj lasera. Emitowana fluorescencja przechodzi przez małą otworkową przesłonę (pinhol), która blokuje światło niepochodzące z płaszczyzny ostrej. Dzięki temu na detektorze rejestrowany jest sygnał z wybranej warstwy, co umożliwia tworzenie dwuwymiarowych obrazów i, po zebraniu serii przekrojów, trójwymiarowych rekonstrukcji.

Główne typy konfokalnej mikroskopii obejmują mikroskopię konfokalną skanowania laserowego (laser scanning confocal microscopy, LSCM) oraz konfokalną mikroskopię wirującego tarczy (spinning disk confocal microscopy). LSCM oferuje wysoką rozdzielczość i wszechstronność, ale może być wolniejszy i bardziej wymagający pod względem eksploatacyjnym. Spinning disk umożliwia szybsze obrazowanie dużych obszarów i w dynamicznych procesach, kosztem nieco mniejszej rozdzielczości osiowej.

Zastosowania konfokalności obejmują badania biologiczne i medyczne, obrazowanie żywych komórek, tkanek i materiałów, a także tworzenie trójwymiarowych rekonstrukcji struktury próbki. Technika ta wymaga przygotowania próbek i często znakowania fluorescencyjnego. Konfokalityka jest ceniona za precyzyjne sekcjonowanie warstw i wysoką jakość obrazów w warunkach świeżych lub utrwalonych próbek.