jarayonni

Jarayon — kirish resurslari yoki ma'lumotlardan boshlab belgilangan bosqichlar orqali chiqish natijalarini hosil qiladigan o‘zaro bog‘langan harakatlar va o‘zgarishlar ketma-ketligi.

Tilshunoslik nuqtai nazardan "jarayon" so‘zi forscha-arabcha ildizlardan kelib chiqqan bo‘lib, Uzbek tilida "jarayon" deb yoziladi. "Jarayonni" esa aniqlik ko‘rsatkichli holda otga tegishli qo‘shimcha shakl bo‘lib, masalan: "jarayonni tahlil qildik".

Xususiyatlar: jarayonlar odatda bosqichlar, kirish-chiqishlar, vaqt ta'siri va resurs cheklovlari bilan tavsiflanadi. Ular to‘liq yoki qisman, takrorlanishi yoki siklik bo‘lishi mumkin; o‘lchov, nazorat va bashorat uchun modellash zarur bo‘ladi.

Qo‘llanilishlari: biologiyada metabolik jarayonlar; informatika va kompyuter tizimlarida operatsion tizimlar jarayonlari (process); ishlab chiqarishda ishlab chiqarish jarayonlari; ta'limda o‘quv jarayonlari; ijtimoiy fanlarda siyosiy va institutsional jarayonlar.

Rivojlantirish va boshqarish: jarayonlarni loyihalash, optimallashtirish, standartlashtirish, sifat nazorati ilmiy metodi sifatida qo‘llanishi mumkin. Oqim diagrammalari, moddellashtirish, avtomatlashtirish kabi usullar jarayonni yanada samarali qilishga yordam beradi.