ispatlanabilir

Ispatlanabilir, Türkçede bir sıfattır ve “kanıtlanabilir” anlamına gelir. Bir önermenin, hipotezin veya ifadenin, mantıksal çıkarsama veya gösterim yoluyla doğru olduğu gösterilebiliyorsa ispatlanabilir olduğu söylenir. Matematik ve biçimsel mantık bağlamında ispatlanabilirlik, geçerli bir ispatın varlığını ifade eder. Daha genel kullanımlarda ise bir iddianın yeterli kanıt veya akıl yürütmesiyle desteklenebileceğini belirtir.

Köken olarak ispat kelimesi “kanıt, delil” anlamındadır; “-lanabilir” eki ise bir şeyin yapılabilirliğini belirten pasif yapıyı oluşturur. Böylece “ispatlanabilir” ifadesi “kanıt yoluyla doğrulanabilir” anlamı taşır. “Kanıtlanabilir” ile sık kullanılan eş anlamlılık, bağlama bağlıdır ve bazı bağlamlarda farklı nüanslar taşır.

Kullanım notları: Matematik veya mantıkta bir ifade ispatlanabilir ise, bu ifade için geçerli bir ispat bulunduğu kabul edilir. Bilimsel tartışmalarda ise “ispatlanabilirlik” ifadesi bazen daha az kullanılır; çoğunlukla “kanıtlanabilirlik” veya “doğrulanabilirlik” terimleri tercih edilir. Ispatlanabilirlik, özellikle teorik çerçevede kanıtların varlığını ifade eden bir kavram olarak değerlendirilebilir.