homozygootne

Homozygootne (homozygotyczne) odnosi się do stanu genetycznego organizmu, w którym w danym loci genu występują dwa identyczne allele. Organizm ma więc genotyp homozygotyczny dla tego genu, na przykład AA lub aa. W przeciwieństwie do tego, organizm heterozygootny ma dwa różne allele w tym samym loci, na przykład Aa.

Homozygotyczność może występować w wyniku dziedziczenia, gdy obie gamety przekazują ten sam allele. Może dotyczyć zarówno alleli dominujących, jak i recesywnych. Fenotyp homozygotyczny zależy od natury allelu: jeśli allel A jest dominujący, osobnik o genotypie AA lub Aa ma fenotyp związany z A; jeśli allel a jest recesywny, fenotyp recesywny ujawnia się dopiero przy genotypie aa.

W populacjach homozygotyczność jest częsta w wyniku krzyżowania spokrewnionych osobników (inbreeding) lub procesów dryfu genetycznego. Zwiększona homozygotyczność może ujawniać recesywne mutacje i prowadzić do inbredingu, z którym wiąże się potencjalne obniżenie zdrowia populacji (inbreeding depression).

Homozygotyczność ma zastosowanie w genetyce mendelowskiej, medycynie i hodowli zwierząt i roślin, gdzie określenie, czy genotyp jest homozygotyczny dla konkretnego genu, pomaga przewidywać fenotyp, dziedziczenie cech i ryzyko chorób recesywnych.